Co odróżnia Żydów od przedstawicieli innych religii lub ateistów? Wiele rzeczy, między innymi to, że jeśli żywią wobec kogoś pozytywne uczucia (lub nawet tylko składają kurtuazyjne życzenia), życzą mu, żeby żył 120 lat. Dlaczego 120, a nie np. 100, jak się powszechnie przyjęło?
Zasygnalizowany w tytule tego artykułu problem dotyczący poprawnego skrótu tej pochodnej jednostki masy mimo upływu czasu nie traci na aktualności, gdyż w dalszym ciągu spotyka się w tym zakresie błędy. Pół biedy, jeśli popełnia je zwykły użytkownik języka. Istotny problem stanowi jednak fakt, że niektóre obecne jeszcze powszechnie w polskich domach, a również dostępne w księgozbiorach podręcznych wielu bibliotek słowniki, nawet autorstwa ludzi cieszących się autorytetem, notują błędną formę! Niestety, pisownia pochodnych jednostek miary nie jest sprawą, w której widzimisię jakiegoś autorytetu może spowodować uznanie błędnej formy za poprawną, gdyż w tym wypadku czynnikiem nadrzędnym jest poprawność względem całego systemu, jakim jest układ SI.
Drugim problemem jest odmiana formy skróconej: deko czy deka? Nim również się zajmę, ale na końcu, po omówieniu kwestii poprawności skrótów.
W jednym z artykułów wskazywałem niegdyś na konieczność zachowania szczególnej uwagi i podjęcia refleksji językowej przy stosowaniu skrótów składniowych. Zwykle błędy w tym zakresie skutkują tylko (i aż) niezgrabnością i nieskładnością komunikatu, a nawet wrażeniem nieporadności językowej autora. Gorzej, gdy niewłaściwie zastosowany skrót składniowy doprowadzi do zaburzenia komunikatywności, np. spowoduje wieloznaczność.
Spójrzmy na ten przykład:
Takie czasy. Teraz wszystko musi być i „smart”, i „eco” (oczywiście przez „c”, nie żadne tam
Ja z niecierpliwością czekam na papier toaletowy, żeby był już nie tylko „eco”, ale i „smart”, aby każdy mógł tego powiewu nowoczesności, progresu i dobrodziejstw technologii (która jakoś tam ma, ale nikt nie wie jak) doświadczyć na własnej, no, tej… skórze, oczywiście…
Otrzymałem dziś e-mail od czytelnika, który zapytał mnie o pochodzenie nazw miejscowości takich jak Kałków i Biały Kał. Krótkiemu i konkretnemu pytaniu towarzyszyło jeszcze jedno:
Czy na pewno nazwy te pochodzą od słowa oznaczającego ekskrementy?
Wszyscy znamy chyba, przynajmniej ze słyszenia, słynną definicję konia (a właściwie część tej definicji, gdyż w rzeczywistości, wbrew powszechnemu niemal mniemaniu, jest ona bardziej rozbudowana) zamieszczoną w pierwszej polskiej encyklopedii, zatytułowanej Nowe Ateny, a napisanej przez ks. Benedykta Chmielowskiego w XVIII wieku.
Zdanie to każdy potrafi powtórzyć, ale zapisać już niekoniecznie. Dlaczego, skoro na pierwszy rzut oka nie ma w nim pułapek ortograficznych? Z powodu… przecinków!
W grę wchodzą dwie wersje zapisu:
1. Koń, jaki jest, każdy widzi
2. Koń jaki jest, każdy widzi
Która jest poprawna?
Na załączonym obrazku kolejny przykład marketingowego bełkotu, i to taki, który już na pierwszy rzut oka, a jeszcze bardziej nawet już za sprawą samego brzmienia, wydaje się mocno podejrzany.
Nowa innowacyjna technologia? A cóż to ma znaczyć? Pomijam już fakt, że pewnie owa technologia nie jest żadną technologią (polecam artykuł Modne słowo: technologia), tylko została tak nazwana dla lepszego efektu. Tym razem moją uwagę przyciągnęło coś innego
Czy można by w ogóle mówić o starej innowacyjnej technologii?
Przeczytaj cały artykuł »
Będąc przy okazji załatwiania spraw urzędowych w Żyrardowie, zauważyłem nieopodal dworca PKP punkt gastronomiczny o intrygującej nazwie Chamiarnia (logotyp na załączonym obrazku). Nazwa ta zaintrygowała mnie do tego stopnia, że przez chwilę chciałem wejść i sprawdzić, czy chamska jest obsługa, czy klientela, czy też może, nie daj Boże, panuje tam totalna chamiarnia (chociaż SJP PWN nie odnotowuje takiego słowa) zarówno jeśli chodzi o klientów, jak i o personel. Szybko jednak doszedłem do wniosku, że żadna z tych możliwości nie jest kusząca, a cham w żadnej postaci nie jest kimś, kogo chciałbym w jakichkolwiek okolicznościach spotkać.
A tak nawiasem mówiąc, kimże jest cham?
Są takie błędy, które w głowie się nie mieszczą, które składa się na karb wymowy, przejęzyczenia, naleciałości gwarowych, wreszcie przesłyszenia się, bo wierzyć się nie chce, że ktoś mógłby taki błąd popełnić na piśmie.
Do takich błędów zaliczałem zawsze formy *pięć złoty, *sześć złoty, *siedem złoty itd. Ilekroć coś takiego usłyszałem, tłumaczyłem sobie, że się przesłyszałem, że rozmówca niewyraźnie wymówił końcówkę, której nie dosłyszałem, wreszcie, że tak mówi, ale na pewno tak by nie napisał. Ale cóż, rzeczywistość bywa bardziej niewiarygodna niż ludzkie wyobrażenia, co widać na załączonym obrazku.
Chodzi, oczywiście, o sławny budynek w centrum Warszawy, położony w pobliżu skrzyżowania Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej, zwieńczony obecnie symbolem Polski Walczącej. Ten najwyższy przed wojną, w jej czasie i jeszcze jakiś czas po niej gmach nie tylko w stolicy, ale i w całej Polsce stał się symbolem walczącej Warszawy. Nic więc dziwnego, że jego nazwa powraca co rok przy kolejnych rocznicach Powstania Warszawskiego. I co roku pojawia się mniejszy lub większy problem związany z jego nazewnictwem.
Rozpatrzmy wszystkie podane w tytule możliwości i oceńmy ich poprawność.
Jestem nauczycielem języka polskiego w jednym z warszawskich liceów. Na tej stronie chcę dzielić się refleksjami dotyczącymi literatury, języka, edukacji, mediów. Nie zabraknie również tekstów mających na celu pomoc uczniom w zrozumieniu pewnych kwestii i zjawisk.
Wszelkie propozycje dotyczące kolejnych wpisów, jak również komentarze do już istniejących mile widziane.
Podziękowania
Serdeczne podziękowania dla Agencji Graficznej SmartGraph.pl za pomoc w uruchomieniu strony, udostępnienie hostingu i ocenę projektu wizualnego serwisu.