Dziennikarz, prezenter, komentator sportowy — też ludzie, więc mylić się mogą, lecz kiedy wydaje się, że zbyt częstym popełnianiem jakiegoś błędu zaczynają ustanawiać nową normę, czuję się w obowiązku wyrazić swój sprzeciw (co i tak niczego nie zmieni).

Rzecz dotyczy dwóch słów, które często pojawiają się w relacjach sportowych: dopingować i kibicować. Czasowniki te, mimo że podobne, różnią się i znaczeniem, i rządem składniowym.

Znaczenie

Zacznijmy od przytoczenia definicji obu słów z SJP PWN.

kibicować
1. «przyglądać się rozgrywkom sportowym i dopingować tych uczestników, z którymi się sympatyzuje»
2. «przyglądać się pewnym wydarzeniom lub wspierać czyjeś działania»¹

dopingować «zachęcać kogoś do większego wysiłku lub do walki»²

Jak widać, kibicować znaczy tyle co sprzyjać komuś w jakichś działaniach lub tylko przyglądać się im, chociaż moim zdaniem postawy widza i kibica nie są absolutnie tym samym, gdyż widz może być zupełnie obojętny na to, co się dzieje, kibic zaś przyjmuje wobec tego jakąś postawę, nawet jeśli jej nie ujawnia. Można komuś kibicować na różne sposoby — nawet nie okazując tego zewnętrznie. Może to być nawet nieujawniana w żaden sposób sympatia.

Często jednak, kibicując, staramy się podjąć jakieś działania o charakterze mobilizującym, np. okrzyki, wznoszenie emblematów, śpiewy, oklaski, trąbienie itp. I to jest właśnie dopingowanie. Mogą być też inne formy dopingowania kogoś ujawniające w rozmaitych zachowaniach międzyludzkich (np. dobre słowo, klepnięcie, kopniak w zadek przed maturą itd.).

Kibicowanie jest pojęciem szerszym znaczeniowo; dopingowanie wiąże się z praktyczną stroną kibicowania i zawsze wymaga ujawnienia sympatii i podjęcia jakiegokolwiek pozytywnego działania.

Można by się zastanawiać, czy dopingowanie drużyny poza stadionem, np. w strefie kibica, jest istotnie dopingowaniem, skoro z powodu braku jakiegokolwiek kontaktu między widzami a zawodnikami nie ma możliwości, by działania tych pierwszych mogły jakkolwiek oddziaływać na tych drugich, więc typowe dla dopingowania czynności służą faktycznie wyrażeniu nastrojów, nie mobilizowaniu kogokolwiek. Z punktu widzenia logiki lepiej mówić tu o kibicowaniu, a jeśli chcemy zwrócić uwagę na zachowanie tych ludzi — aktywnym kibicowaniu. Ja osobiście nie widzę jednak przeszkód, by w tym wypadku również mówić o dopingowaniu — w wypadku czasowników niedokonanych ważny jest charakter czynności, nie jej faktyczny skutek.

Składnia czasowników kibicować i dopingować

Chociaż oba wyrazy mają podobne znaczenie, inaczej zachowują się w zdaniu — kibicować ma rząd celownikowy, a dopingować — biernikowy.

Znaczy to, że poprawne konstrukcje brzmią np.:
Tysiące kibiców przybyły tutaj, by dopingować (kogo? co?) biało-czerwonych.

Cały kraj kibicuje (komu? czemu?) biało-czerwonym.

Uwaga! Błąd!

Niepoprawna jest spotykana tu i ówdzie w mediach składnia:
*Tysiące kibiców dopingowały (komu? czemu?) biało-czerwonym.

Niestety, tego typu konstrukcje można coraz częściej usłyszeć od komentatorów sportowych. Błąd polega oczywiście na przeniesieniu właściwości składniowych czasownika kibicować na powiązany znaczeniowo czasownik dopingować. Co ciekawe, w przeciwnym kierunku zjawisko to nie zachodzi.

Składnia rzeczowników kibicowanie i dopingowanie

Podobnie jak z czasownikami jest z rzeczownikami tworzonymi od tych czasowników. Wyraz kibicowanie ma rząd celownikowy (tak samo jak motywujący go słowotwórczo czasownik), a dopingowanie — dopełniaczowy, czyli:
Przybyli tu w celu kibicowania (komu? czemu?) biało-czerwonym.
Przybyli tu w celu dopingowania (kogo? czego?) biało-czerwonych.

¹http://sjp.pwn.pl/slownik/2470577/kibicowa%C4%87. (wróć)

² http://sjp.pwn.pl/slownik/2555369/dopingowa%C4%87. (wróć)

Share on Facebook