Jak co roku niektórzy mają na pewno wątpliwości, jak zapisać wyrazy kojarzące się tradycją dwudziestego czwartego dnia grudnia: wigilia czy Wigilia i gwiazdka czy Gwiazdka. Mam nadzieję, że po lekturze poniższego artykułu wszystko dla nich stanie się jasne.

Wigilia

Zastosowanie wielkiej lub małej litery w pisowni tego wyrazu zależy od znaczenia.

Formy wigilia użyjemy, gdy mamy ma myśli dzień poprzedzający jakieś święto lub (rzadziej) wydarzenie, np.
Stało się to w wigilię święta Trzech Króli.
Koncert odbędzie się w wigilię Święta Niepodległości.

Forma Wigilia będzie odnosić się do 24 grudnia, pod warunkiem że traktujemy ją jako samowystarczalną nazwę dnia poprzedzającego Boże Narodzenie, np.
24 grudnia obchodzimy Wigilię.
W tym roku Wigilia przypada na poniedziałek.
To była najpiękniejsza Wigilia w moim życiu.

Jeśli jednak po słowie wigilia występuje nazwa święta, które poprzedza, to zgodnie z podaną już zasadą zastosujemy małą literę, gdyż wyraz ten nabiera wtedy cech nazwy pospolitej:
24 grudnia przypada wigilia Bożego Narodzenia.
Stało się to w wigilię Bożego Narodzenia.

Z Wigilią (czyli wigilią świąt Bożego Narodzenia) wiąże się tradycyjna wieczerza, której określenie zgodnie z zasadą pisowni nazw zwyczajów czy obrzędów zapisujemy małą literą, np.
Wreszcie mogliśmy zasiąść do wigilii.

Gwiazdka

Tu sprawa jest prostsza, gdyż wyraz gwiazdka zapisujemy małą literą niezależnie od tego, czy odnosi się do obiektu widzianego na niebie czy zwyczaju obdarowywania się prezentami 24 grudnia, np.
Gdy na niebie rozbłysła pierwsza gwiazdka, zasiedliśmy do stołu.
Na gwiazdkę dostałem wyjątkowo dużo prezentów.

Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy wyrazem tym określamy zbiorczo Wigilię i święta Bożego Narodzenia, co najczęściej praktykowane jest przez osoby nadające tym świętom charakter świecki, niezwiązany z religią, np.
Przyjmijcie życzenia z okazji nadchodzącej Gwiazdki.

Zamiast podsumowania

Mam nadzieję, że uzasadnienie pisowni zastosowanych w tekście wyrazów Wigilia/wigilia i Gwiazdka/gwiazdka po powyższych wyjaśnieniach nie sprawi Państwu kłopotu (z oczywistych względów proszę darować sobie bezpodstawne w tym wypadku komentarze dotyczące powtarzania wyrazów).

Dziś jest 23 grudnia, czyli wigilia Wigilii, co znaczy, że wigilia Bożego Narodzenia (a dla niewierzących Gwiazdka) już jutro! Nie mogę się doczekać, aż zabłyśnie na niebie pierwsza gwiazdka i będzie można zasiąść do wigilii. Ciekawe, co w tym roku dostanę na gwiazdkę…

Share on Facebook