Urządzenia ze znakiem jabłuszka robią zawrotną karierę, a ich posiadanie jest wręcz wyznacznikiem bycia na czasie i życia w zgodzie z obowiązującymi trendami. Nic więc dziwnego, że wiele się o nich pisze. Praktyka pokazuje jednak, że towarzyszą temu wątpliwości natury fleksyjnej i ortograficznej. Te pierwsze wiążą się z pytaniem, czy wyrazy te należy odmieniać, a jeśli tak, to w jaki sposób, a drugie są związane ze stosowaniem apostrofu przed końcówką fleksyjną. Czy jest on potrzebny?

Wszystkie kwestie związane z odmianą wyrazów: iPhone, iPod oraz iPad wyjaśnię w dalszej części artykułu.

Odpowiedź na pierwsze pytanie brzmi: tak, te trzy wyrazy odmieniać należy, a ich nieodmienianie jest błędem. Co się tyczy apostrofu, to sprawa jest nieco bardziej złożona, gdyż wszystko zależy od tego, o którym urządzeniu mówimy i którego przypadka (!) potrzebujemy użyć.

Zasada ogólna

Ogólna zasada stosowania apostrofu w wyrazach pochodzenia obcego (także w odmianie nazw własnych) jest jednoznaczna:

Apostrof w odmianie nazw i innych wyrazów pochodzenia obcego umieszcza się przed końcówką fleksyjną tylko wtedy, gdy w zakończeniu tematu fleksyjnego zachodzi istotna rozbieżność między pisownią a wymową o charakterze ilościowym lub jakościowym.

Być może zajmę się bardziej szczegółowo tym zagadnieniem w innym artykule, ponieważ problem jest bardziej skomplikowany, niż się w pierwszej chwili wydaje, tutaj ograniczę się do trzech podanych wyrazów.

Odmiana nazw iPad i iPod

Na wstępie przypomnę tylko, że iPad to nazwa handlowa tabletu firmy Apple, a iPod — przenośnego miniodtwarzacza muzycznego.

W odmianie tych wyrazów nie występuje istotna różnica między pisownią a wymową, gdyż oba wyrazy kończą się wymawianą spółgłoską, apostrof jest więc w ich wypadku zbędny.

W odmianie tych wyrazów wątpliwości budzą poprawne formy dopełniacza liczby pojedynczej: iPoda i iPada czy iPodu i iPadu? Zasada rezerwowania końcówki -a w dopełniaczu liczby pojedynczej dla rzeczowników męskożywotnych już od dawna nie jest w polszczyźnie zbytnio respektowana, zwłaszcza w odniesieniu do urządzeń elektronicznych i innych lubianych gadżetów. Tu sprawa jest jednoznacznie przesądzona, gdyż użytkownicy języka w zasadzie stosują tylko formy iPoda oraz iPada.

Problematycznie wygląda rzecz w przypadku biernika. W wypadku rzeczowników nieżywotnych rodzaju męskiego powinien być on równy mianownikowi, tak więc należałoby mówić: kupiłem iPod, mam iPad. W praktyce jednak częściej spotyka się formy: kupiłem iPoda, mam iPada. Należy je zaakceptować, gdyż zasada, którą przed chwilą przytoczyłem, w praktyce wydaje się nie obowiązywać odnośnie do marek handlowych, nazw urządzeń, ich modeli itp., ale również wielu innych od dawna obecnych w polszczyźnie rzeczowników (ciekawi mnie, kto spośród czytelników mówi np. zjadłem pączek, a jest to przecież wzorcowa forma…).

Odmiana nazwy iPhone

Z telefonem marki Apple problem jednak jest, gdyż zachodzi tu istotna rozbieżność między pisownią a wymową — końcowe e nie jest wymawiane (wyraz ten wymawia się ajfon). Występuje tu więc rozbieżność typu ilościowego. W związku z tym apostrof w odmianie tego wyrazu będzie potrzebny.

W dopełniaczu i bierniku z identycznych przyczyn jak w wypadku odmiany nazw pozostałych „współbraci” z rodziny Apple: w dopełniaczu za utrwaloną poprawną formę uznajemy iPhone’a, natomiast w bierniku akceptujemy jako poprawne dwie formy — równą mianownikowi iPhone oraz równą dopełniaczowi iPhone’a.

Poważniejsze wątpliwości mogą dotyczyć formy narzędnika: iPhonem, iPhone’m, a może jeszcze inaczej? Tu obowiązuje identyczna zasada jak ta odnosząca się do angielskich nazwisk zakończonych e niemym. Skoro należące do tematu fleksyjnego e nie jest wymawiane, dokładamy końcówkę -em po apostrofie, otrzymując w ten sposób formę iPhone’em. Wiem, że wygląda to dziwnie, ale tak powinno być.

Wątpliwości budzą też formy miejscownika i wołacza. Forma iPhone’ie wygląda dość dziwacznie, dlatego zgodnie z inną zasadą szczególną stosujemy w tym przypadku intuicyjną, lecz utworzoną zgodnie z prawidłami formę iPhonie.

Zestawienie form

Paradygmat odmiany omawianych wyrazów przedstawia poniższa tabela.

* — W tabeli podano tylko odmianę wyrazu iPod. Wyraz iPad odmienia się dokładnie w ten sam sposób.

Share on Facebook