Ubierać, ubierać się, wkładać, zakładać…

Język, Leksyka/semantyka, Wskazówki poprawnościowe   

Jak powinno się mówić (i oczywiście pisać): ubrać koszulę, ubrać się w koszulę, założyć koszulę czy włożyć koszulę; założyć okulary czy włożyć okulary? Problem ten omówię w dalszej części artykułu. Zanim jednak przejdę do rzeczy, podzielę się z Państwem pewnym znaleziskiem:

Screenshot strony onet.pl

Powyższy zrzut został wykonany na tej stronie 19 marca 2012 r. przed godz. 19.00 (materiał opublikowano, jak widać na zdjęciu, 16 marca, a błędu nie poprawiono mimo wielu zwracających na niego uwagę komentarzy).

Niestety, przypominać o pewnych sprawach nigdy dosyć, a uwieczniony na obrazku błąd, będący wynikiem przenikania elementów gwarowych do języka ogólnego, mimo nieustannych protestów językoznawców upowszechnia się do tego stopnia, że można go usłyszeć nawet (o zgrozo!) od nauczycieli.

Drodzy państwo, jak wskazuje elementarna logika, ubrać można np. choinkę, dziecko, jakąkolwiek drugą osobę, nawet pieska, jeśli ktoś ma takie życzenie (żeby bidulek nie marzł na śniegu). Nie można jednak używać konstrukcji typu: *ubierać koszulę, *ubierać sweter, *ubierać buty itp. Zawsze, gdy słyszę takie wyrażenia, mam ochotę zapytać rozmówcę, w co ma zwyczaj ubierać wspomniane elementy garderoby…

Gdy stroną ubierającą i ubieraną jest ta sama, używamy strony zwrotnej, np. ubierać się w koszulę, ubrać się w garnitur, ale nie powiemy już tak w przypadku butów. Można też oczywiście użyć bardziej uniwersalnej konstrukcji z czasownikiem włożyć, np. włożyć koszulę, włożyć spodnie, a także włożyć buty. Analogiczne formy z czasownikiem założyć źródła poprawnościowe uznają za błędną w odniesieniu do części garderoby — czasownik założyć zalecają one stosować w odniesieniu do takich „akcesoriów” jak krawat, kolczyki, okulary, plecak. Moim zdaniem to ostatnie rozróżnienie jest już jednak zbytkiem językowego puryzmu.

4 komentarze do “Ubierać, ubierać się, wkładać, zakładać…”

  1. Mietek stwierdza:

    Okulary to nie ubranie, więc czy można „Ubrać się w okulary”? Choinkę jednak ubieramy, a ubrania na nią nie zakładamy.

  2. Łukasz Rokicki stwierdza:

    @ Mietek
    Nigdzie nie napisałem, że można *ubierać się w okulary, tylko zakładać okulary, aczkolwiek… pewne ich modele bardziej są elementami ubrania niż czymkolwiek innym. A jeśli chodzi o choinkę, to obiekt ubierający nie jest tożsamy z ubieranym, poza tym mamy to do czynienia już z pewną metaforą, ale powszechnie przyjętą.

  3. kotntel stwierdza:

    Włożyć buty to można do szafki! Buty to można założyć np. na nogi.

  4. Łukasz Rokicki stwierdza:

    @ kotntel
    Jednak autorytety językowe są odmiennego zdania.

Zostaw komentarz

Silnik: Wordpress - Theme autorstwa N.Design Studio. Spolszczenie: Adam Klimowski. Modyfikacja: Łukasz Rokicki.
RSS wpisów RSS komentarzy